büyük selçuklu imparatorluğu

türk-islam devletidir. üç ana dil kullanılan imparatorluk, yıkıldıktan sonra ardında bıraktığı devletlerle hem orta asya hem ortadoğu hem de anadolu topraklarının kaderini değiştirmiştir. 1040'ta dandanakan muharebesi ile resmen kurulmuş, ardından 1071'de sultan alparslan önderliğinde malazgirt muharebesi ile yaklaşık 1000 yıldır türk yurdu olan anadolu topraklarına giriş yapmıştır. ayrıca "türkiye"nin ilk devleti olma özelliğini de taşır. dünya edebiyatına da büyük katkılarda bulunmuştur. (bkz: selçuk bey) (bkz: tuğrul bey) (bkz: çağrı bey) (bkz: sultan alparslan) (bkz: melikşah) (bkz: ahmed sencer) haritası bayrak arma

(bkz: alp arslan) (bkz: pasinler muharebesi)

türk imparatorluğu. bir osmanlı kadar değer görmemiştir garibanlarım. sınırları çin'den akdeniz'e kadar uzanıyordu. bilinen ilk ataları, dukak'tır. devletin adınk aldığı tuğrul bey'in dedesi ise oğuz yabgusunun sübaşısı selçuk bey'dir. kınık boyundan gelmektedir selçuklu. selçuk bey, oğuz yabgusu ile anlaşamayınca cend'e göç edip, orada da müslüman olmuştur. selçuk bey ölünce yerine oğlu arslan yabgu geçmiştir. fakat arslan yabgu'nun gazne sultanı tarafından esir alınmasıyla liderliği tuğrul bey ve çağrı bey almıştır. dandanakan savaşı'nı gazneliler'den çok az sayıda oldukları halde canlarını dişlerine takarak kazanmış, söke söke devlet fermanını almışlardır. tuğrul bey, kurulan devletin sultanı olmuştur. anadolu'ya seferler düzenlemiş, gürcüleri, ermenileri kovalayıp, bizanslıları da tepeleyerek (bkz: malazgirt meydan muharebesi) türkler'e anadolu'nun kapılarını açmışlardır. (bkz: alp arslan) kirman, suriye ve ırak selçukluları adında üç şubesi vardır. türkiye selçuklular'ı, büyük selçuklu'ya bağlı değildi ve aralarında iktidar kavgası vardı. sonuç olarak bir türk boyunun kurduğu bu devleti yine bir türk boyu yıktı (bkz: oğuz istilası) ve anadolu selçuklu devleti, yoluna tek başına devam etti. selçuklular'ı zayıflatan unsurlar; bitmeyen taht kavgaları, bağımsız hareket eden atabeylikler, haçlı saldırları ve oğuz isyanlarıdır.

kökeni yahudi hazar türklerine dayanan devlet. ilk devlet adamları yahudidir. düzenleme: thegodmother uyardı. kökenlerini bilmiyorum ama hazar devleti sınırları içinde yaşamışlar ve yahudiliği benimsemişlerdir. sonra güneye indikleri için islamiyeti kabul etmişlerdir.

türk tarihindeki en önemli rolü, malazgirt zaferiyle türklüğe ve türk topluluklarına anadolu'da yeni bir türk vatanı açmış olmasıdır. tarih sahnesine nasıl çıktığıyla ilgili biraz bilgi vereceğim. kaynağım prof. dr. erdoğan merçil'in "büyük selçuklu devleti" kitabı. öncelikle, selçuklu ailesinin atası temir-yalığ (demir yaylı) lakaplı dukak'tır. 10. yüzyılın başında oğuz devleti'nin başında yabgu ünvanlı bi hükümdar vardı. dukak bu oğuz devletinde iyi bir askeri ve siyasi mevkiye sahipti. dukak öldükten sonra oğlu Selçuk, üstün vasıflarıyla yabgu'nun dikkatini çekmiştir ve genç yaşta ordu kumandanı (sü-başı) tayin edilmiştir. Selçuk'un devlet içindeki durumu gün geçtikçe kuvvetlenmiştir. böyle olunca Yabgu Selçuk'u kıskanmaya başlamıştır. aslında Yabgu'nun Selçuk'u kıskanmasında Yabgu'nun hatununun tahriki de rol oynamıştır. Selçuk durumu fark etmiştir, öldürülmekten korkmuştur ve kabilesini, yakın adamlarını, sürülerini de alıp bulunduğu bölgeden (yengi-kent'ten) ayrılmıştır. islam ülkeleriyle türk ülkelerinin birleştiği bir uç şehri olan "Cend" dolaylarına yerleşmiştir. (ancak Selçuk'un Cend şehrine neden geldiğiyle ilgili farklı söylemler de var. oğuz yabgu devleti kıpçaklar tarafından yıkıldığı için de gelmiş olabilir. ya da yer darlığı sebebiyle yani sürülerini otlatmak için yer bulamadığı için de Cend'e gelmiş de olabilir.) cend'de islam dini türkler arasında yayılmıştır. Selçuk da burada islam dinini kabul etmiştir. oğuz yabgu'su Cend'deki müslümanlardan yıllık vergi almaktadır. selçuk "kafirlere haraç verilmeyecek" diyerek yabgu'nun haraç toplaması için gönderdiği memurları elleri boş geri yollamıştır. daha sonrasında da Yabgu'nun gönderdiği kuvvetlerle çatışmaya girdi tabii ki. selçuk bu yeni bölgesine kolayca tutunmuştur. burada yabgu'nun hakimiyetine son vermiştir ve bu Cend bölgesinde müstakil bi beylik kurmuştur.

kurulduğu ve hüküm sürdüğü coğrafya türk coğrafyası olmasa da türk devleti sayılır. ve anadolu selçuklu devleti gibi, anadolu'daki birçok güzel eser bu devlet tarafından yapılmıştır. ve o mimari eserler çağının en aşağı iki bin yıl ötesindedir. bu sebeple, anadolu halkını bedava asker ve vergi kaynağı gören osmanlı imparatorluğu'nun özellikle anadolu halkı'ndan bu denli övgü alması, sadece şu deyimle açıklanabilir; (bkz: deveye diken insana siken yaranır) 1037 ve 1194 yılları arasında hüküm süren bu devlet, laiklik ve fransız ihtilali'nin-fransız devrimi'nin bir çeşit ilham kaynağıdır. zira, cengiz özakıncı'nın belirttiğine göre, ***alıntı*** "tuğrul bey hem din ve devlet işlerini ayırmış hem de halifelik'in muhatabı olarak vezirini göstermiştir. mustafa kemal atatürk 1922’de saltanatla hilafeti ayırırken tuğrul bey'in 1050'li yıllardaki bu yaptığını nutuk'ta belirtmiş, ‘işte biz aynen böyle yapıyoruz’ diyerek bu yaptığında selçuklu sultanı tuğrul bey'i izlediği örneğini tüm dünyaya ilan etmiştir. tuğrul bey'in devrimi yalnızca atatürk'ün laiklik devrimine değil, fransız ihtilali'ne de örnek olmuştur. fransız ihtilali'nin düşünsel temellerini kuran isimlerden fransız doğubilimci joseph de guignes'in de eserlerinde övgüyle tuğrul bey'in yaptıklarından söz ettiğini görüyoruz. yani fransız devrimi'nde türk etkisi, tuğrul bey’in damgası var." ***alıntı***